DÎROKA KURD
LI ÇAVKANIYÊN BIYANIYAN
Until the lions write their history, history gives every praise to the hunters.

Home  |  Destpêk  |  Ana Sayfa

 

 

Kurdên ku ji destpêka dîroka şaristaniyê ve anku ji serdema neolîtîkiyê ve bi karê hunera çandinî (Agrar Revolution ê) û kedîîkirina heywanan (Pastoral Revolution) ve mijûl bûne.
Di heman demê de yekemîn car di dîroka cîhanê de bi derbasbûna civaka niştecihbûyî ya li ser axa Kurdistana dîrokî, di pêkhatin û avabûn û pêşketina şaristaniyê de kedeke pir mezin dane.

(Medeniyet tarihin başlangıcından beri neolitik sanat ve kültürü olan tarım (Agrar Revolution) ve hayvancılıkla (Pastoral Revolution) uğraşmış olan kürdler
aynı zamanda yeryüzünde ilk defa tarihi Kürdistan topraklarfında yerleşik topluma geçerek medeniyetin doğmasına ve gelişmesine büyük katkılar sunmuştur.)

 

 

 

 

 

 

 


B.Z 3000 sal. Sumer (Kur-Tî)
B.Z 5. sal Heredot Pacty (Bohti, Boran)
B.Z 4. sal Ksenefon Karduchi (Kürd-ler)
B.Z. 1. sal Sallust, Diadorus Cordueni, Cordyene
B.Z. 1. sal Livy, Strabon Cyrti, Gord
B.Z. 2. sal Plutach, Pliny Gordyeni,
Cordueni
P.Z. 2. sal Ptolemy, Dio Cassius Gordyene, Korduene
P.Z.. 4. sal Sextus Ruf, Eutropius Kardueni, Cardueni
P.Z.. 5. Tane sal A. Marcelinus, J. Honor, Zasimus Cardueni, Corduene, Cordyena

 

 

 

 

 

 

(GORDIONOROSUS)
GORDIAEAN
- CORDUENE - KARDAKA -  KURDIEN - KURDISTAN

 

 

 

 

 

Origin of the Kurds

-- "In Kurdistan Kurds have lived since the earliest traceable BEGINNING in the Stone Age"

"With this work, an interdisciplinary study is presented for the first time in the form of an integrative historical-scientific presentation, in which an attempt is made to present the current state of research on the origin of the Kurds through findings from evolutionary anthropology, genetic research, archaeology, the oldest available terminology, comparative linguistics and of historiography and to gain new insights from it.

The result suggests a reassessment of the origin of the Kurds.

Contrary to the previously prevailing doctrine that Kurds were Iranians and came from areas of present-day Iran, mainly because they (today) speak Iranian, the interdisciplinary study comes to the conclusion that Kurds (still living today) are primarily descendants of a Neolithic, multiethno - cultural aborigines in their ancestral habitats between East Anatolia, North Mesopotamia and the Zagros including its eastern foothills (but otherwise mostly outside of today's Iran).

Leading contemporary population geneticists characterize Kurds as the closest genetic relatives of Jews (and Armenians).

The oldest linguistic Iranization of the Kurds could be dated back to before the time of the Achaemenids and possibly also the Medes from areas of present-day Northwest Iran (Gernot Windfuhr, Ann Arbor).

According to this, the Kurds should be understood as an independent people with their own origin and history of their ancestral habitat, which was linguistically Iranianized only in the course of the first millennium.

They thus represent one of the oldest civilized peoples in the Middle East and the Near East."

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Serpûşeyê Serparêz ê leşkerê gûtiyan. BZ 2000
(Guti savaş başlığı, miğferi. MÖ 2000)

Kürd tarihi somut bir gerçekliktir, efsane'lerden ve mit'lerden kurtarılmalıdır.
Ama kürd liderler bu konuda en küçük bir uğraşın içinde bile değiller! Maa el-esef ..

 

 

 

 

 

ÖNSÖZ

 

 

 

Kurdish Phartia

 

 

Ardarda Susa, Med ve Part imparatorluklarını kurmuş, sonrasında sayısız yerel devlet kurmuş kürtlerin kavmi birliği, tabiri caizse beli islamla kırıldı. Sonrasında da kürtler asla iflah olmadı, binbeşyüz yıllık tarihleri soykırımların, tehcirlerin ve toplu tecavüzlerin tarihidir.
Şimdi tarihin en medeni, en ahlaklı, en savaşkan milletini yemiş toplayan "yabanıla" indirgeyerek kürdü dinle evcilleştireceğini söylüyor, bense nasıl köleleştiğimize daha da köleleşeceğimize yorumluyorum. Yenilen pehlivanın güreşe doymayışını iptilayamı saysak yoksa talihemi..

***

Notuma dersler diyerek başladığımda kimse ders vermeye kalkıştığımı düşünmemeli, ders aldığımı anlatmaya çalışıyorum. Milletlerin müderrisi tarihtir. Kürdistan tarihinde önemli dönemeçlere ve şahsiyetlere bir göz atalım. Hepimize dersler var.

Selahaddin'le başlayalım. Bilgisiz olduğunu söyleyemeyiz,. Cesurdur, yeteneklidir ama kendine güveni yoktur. Kendine güveni olmayanın milletine de güveni olmaz.

Selahaddin haçlı işgaline karşı islam ordularına komutanlık etmiş, bu savaşlarda en büyük direnci kürtler göstermiştir. Buna karşılık Selahaddin kürt devleti ilan etmek yerine halifeyi metbu kabul ederek meşrulaştırmış ve hilafetin hizmetine girmiştir. Bu andan itibaren Kürdistan bir eyalet, Selahaddin halifenin serdarı, yöneticisi, velhasıl ne derseniz deyin hilafetin hizmetkarıdır. Eyaleti üç kuşak sonra Nasreddin Hoca'nın kuşu gibi küçülmüş, nihayetinde bitmiştir.

İdris-i Bitlisi kürtleri Osmanlı lehine İran'a karşı birleştirmiş, savaştırmış, Osmanlı ordusu Çaldıran muharebesinde kürtlerin cesareti ve özverisiyle galip gelmiş, Tebriz'e kadar kürtlerin korumasında ilerlemiştir. Savaş sonrasında kürtlerin kendilerine bir kral tayin ederek Osmanlı ile ilişkilerini devlet düzeyinde sürdürmeleri istendiğinde; "kürtler ortak bir yönetimde ittifak edemezler, bize bir kral tayin edin" denmiştir. Osmalı, bir çavuşunu Diyarbakır beylerbeyliğine Kürdistan kralı olarak atamış, ilk biat eden İdris olmuştur. Kürtlerde generali bırakınız çavuş kıtlığı bile vardır demek yanlış olmaz. Bugün hala öyledir, bir yeryüzü ucubesi olarak kürtler mecliste türklerle temsil ediliyor. Temsilden başka her şey olan bu ucube şayet adam kıtlığı değilse nedir?

1. Dünya savaşı yıllarında İngiliz ve Fransız entellijansiyası kürtlerin devlet olmaları gerektiğini sürekli rapor ve hükümetlerine telkin etmektedir. Kürtlerin etkin münevverlerinin toplandığı siyasi çatıdan bu devletleşme beklentisine ve teşvikine verilen cevap; "zor gününde din kardeşimize kılıç kaldırmayız" olmuş, bununla yetinilmemiş Şeyh Mahmud Berzenci İngiltere'ye savaş açmıştır. Aynı dönemde Mustafa Kemal'in Cizre'de konuşlanmış türk kolordusunun komutanı Nihat Paşa'ya çektiği telgraf; "kürtleri ingilizlerle uzlaşamayacak konuma çekinceye kadar destekleyin" mealindedir. Sonuç hüzün vericidir. Kürdistan beşe bölünerek kürtlerin beli kırılmıştır.

Bush ABD'si Saddam'ı devirdiğinde kürtlere bağımsızlık ilan etmelerini önerirken kürtlerin cevabı "arap kardeşleriyle birlikte yönetmek" olmuş ve Mela Mıstefa'nın Saddam gibi bir insan müsveddesine bile kabul ettirdiği 8 vilayetli Kürdistan'dan bugün ancak üç vilayet kürtlerin elinde kalmıştır. Bu üç vilayet de İran pasdarları ve Türk karakollarıyla dolup taşmaktadır. Ortada olmayan bir tek hükümranlıktır, hükümranlık dışında ne ararsanız ve kimi ararsanız Kürdistan'da vardır, sadece hükümranlık yoktur.

Yine bir lider Hazreti İsa'dan yetkin, Marx'ı aşkın olduğunu söylemiş, derdest edildiğinde ağzından çıkan ilk söz; "anam türktür, bana devlete hizmet etmem için şans verilsin" olmuştur. Bir başka lider "türklere sarılın" diyor. Bize bir çavuş tayin edin, bizi çavuş yönetsin demenin güncellenmiş ifadesidir.
Kürtler şüphesiz yeryüzünün en direngen, toprağına en tutkulu, en fedakar milletidir. Bunu ben söylemesem kesintisiz başkaldırılarıyla, tükenmeyen enerjisiyle, özgürleşmek için her dönem sergilediği fedakarlıklarıyla kürtlerin tarihi dünyaya anlatıyor ve kanıtlıyor.

Kürtler için basiretsizlerin, dönek ve eteklenmeci şahsiyetsizlerin, kendine ve milletine güveni olmayanların lidere mahsubu vaki olmasına karşılık erdem sahibi ve faziletli liderler de çıkmıştır. Bitlis'in idam sehpaları buna tanıktır. Koçgiri'de infaz mangalarının karşısına dizilenler buna tanıktır, Diyarbakır meydanları buna tanıktır, Harput'un Buğday Pazarı buna tanıktır. Esirgenen mezar taşları kürdün yiğitliğine, basiretine tanıktır.

Kürdün öncüleri güvensizdir. Referandum yapıldığında milletin % 90'ı bağımsızlık derken, kürdün öncüsü kürt katilini "stratejik ortak" ilan eder.

Kendine güveni olmayan öncünün milletine de güveni yoktur. Kürdün dersi yaşadıklarında ve karşılaştıklarında gizli, bu dersi aşikar edene aydın derler. Çünkü her ders aydınlatır, tarihinden ders almayansa kürt gibi karanlıkta kalır.

Kenan Fani Doğan

 

 

 

 

 

 

"Wateya peyva "kurd" ne şivan yan koçer e. Di niviştên sumerî û babilî de kurd wek 'gutî' yan jî 'kurtî' tên binavkirin. Bi hezaran sal in li heman erdnîgariyê dijîn û ne ereb in."

Dîroknas William Linn Westermann  (1944)

 

 

 

 

 

SPEIGHEL DER WERELT 1540

Since the Kurds were the earliest community founders (proto-clans) in historical Mesopotamia, they spread throughout Mesopotamia since the begining of the historical process. As Ferdinand Hennerbichler state: “Kurds are clearly visible from the earliest traceable beginnings as the indigenous people of the Neolithic, Northern Fertile Crescent lands of the Near East and Eurasia.” In this connection, as there are tribes derived from the Kurds, many tribes also lived among the Kurds. As the Kurds established their own kingdoms and empires such as the Gutians, the Mitanians, here were also Kurds in the kingdoms and empires of many other peoples, as in the Sumerians and the Hurrians. The Hurrians are one of these peoples, including the Kurds. This does not mean that even though the Hurians were from the Semitic race and were pledging allegiance to the gods and religions of other peoples, this does not mean that they were not the ancestors of the Kurds. There were also Kurds among the Hurrians as in the Sumerians, and these Hurri-Kurds are of course considered to be the ancestors of the Kurds.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“Li cîhana kevnare (antîkî) gelê kurd sê mîretî (padîşahî) ava kirine; Padîşahiya gûtiyan, Padîşahiya Ûrartû, Padîşahiya Lolo.
Her wiha du şahînşahî ( împaratorî) ava kirine: Împaratoriya Kassite û Împaratoriya Hurri-Mittani.
Van her du împaratoriyan di sala 2000 berî zayînê de li cîhana antîkî kontrol kirin.

Erdnîgar Heinrich Kiepert (1818-1899)

''Antik Dünyada Kürt halkı üç krallık kurdu; Guti Krallığı, Urartu Krallığı, Lullu Krallığı.
Ayrıca iki imparatorluk; Kassite İmparatorluğu ve Hurri-Mittani İmparatorluğu.
Bu iki imparatorluk M.Ö 2000'de Antik dünyayı kontrol etti''

Coğrafyacı Heinrich Kiepert (1818-1899)

 

GİRİŞ

Kürtlerin tarihine bakınız, mübalağasız 4 bin yıllık bir direniş ve devlet geleneğimiz var. Hatti olarak direnmekle Hattuşaş'ı ortaya çıkarmış, Mitanni olarak direnmemiz Waşuganni'yi. Zagroslardan Luvi olarak inmiş Babil'i ele geçirmişiz çevre halklar Kassit demiş, biz kendimize Lulubi demişiz. Bu saydıklarımın her biri imparatorluktur. Her biri yüzlerce yıl yaşamıştır. Sonrasında Skyt olarak Susa'da tekrar imparatorluk olmuş, içerden darbe ile dağıtılmış ve Med olarak tekrar imparatorluğa dönmüşüz. Son imparatorluk Part'tır, 450 yıla yakın imparatorluk olarak yaşamıştır. Buraya kadar saydıklarım Kürt hikayesinin Ur hanedanlığıyla başlayarak kayıtlara geçmiş tarihsel seyridir. Bunların dışında kürt devletleri var, başkentleri, yöneticileri biliniyor.


Tarihte her milletin ve her devletin yenilgileri vardır ve olmuştur. Kürtlerin tılsımı Lulubi isminde saklı, "ışığın çocukları-ışığa hükmedenler" şeklinde çevirmek mümkün. Hattuşa da öyle. Hetaw, zazakideki Tij'in karşılığı, güneş (ışığı-aydınlığı) anlamında. Yazım farklılığı bizlerin bu bilgileri farklı milletlere ait kayıtlardan aktarmış olmamızda. Taş ve tabletlere sinmiş transkripsiyon tozuna üflediğimizde bu isimlendirmelerin kürt aslı ve karakteri beraklaşıyor, anlamını buluyor.


Bu tarihi değinmeden de anlaşılacağı gibi kürtlerin her zaman ışığı ve yol göstereni vardır ve olmuştur. Kürtlerin her zorlu dönmeden sonra tekrar felaha taşınmasının sırrı da ışığa verdikleri önemde karşılığını bulur. Bugünkü felaketimiz bu noktada düğümleniyor. Kürtlerin tarihinde ilk defa millete öncülük edecek aydın, ruhban ve yönetici sınıflar ezici ekseriyetle işgalcilerin dini-ideolojik safsatalarıyla donanmış olarak fiilde işgalcinin bileşeni hatta askeri durumunda.


Zayıf çıra önünü ışıtmaya yetmez. Kürtler sönmenin eşiğinde. Güneş kralları beklemeyin artık, o Güneş'i kürtlerden çaldılar ve şimdilerde başkasının tacını ışıtıyor.

_____
NOT: Binlerce yıllık devlet olma geleneği olan kürdlerle mukayese edildiğinde türklerin ilk devleti (Karahanlılar) 10. yüzyılın sonlarında kurulmuştur. İigalci islamo-faşist türk devleti'nin bu konuda 'tarihte 16 türk devleti' iddiaları asılsızdır. Birçok kürd devletini de türk devleti olarak göstermektedir.

 

 

 

KÜRD & KÜRDİSTAN KADİM TARİHİ

Eskiden dünyanın bu en eski ülke ve halklarından biri olan kürd ve Kürdistan diye bir şey yoktu bazılarına göre. Şimdi bu ülke ve halk vardır ve 5 bin yıllık bir tarihinin de olduğu öğrenildi nihayet. Ama buna ''en azından 5 bin yıllık tarih'' denmelidir. Neden mi?

Çünkü burada medeniyet 15 bin yıl kadar önce başladı ve kürdlerin başka bir yerden Kürdistan'a gelmedikleri gerçeği göz önünde bulundurulursa, o zaman en azından kavim guruplaşmalarının oluşmaya bailadığı 10 bin yıllık bir tarihi ile dünyanın en eski kavmi olarak rahatlıkla anılabilir.

DNA araştırmaları bu gerçeği on yılı aşkın bir süredir ispatlamış durumdadır.

Bu en kadim halkın tarihiyle ilgili öğrenilecek daha neler var neler!

Kürdlerin binlerce senelik derin bir tarähä ve kültürü vardır, peki türklerin neyi var? Kürdler tarih sahnesinde varken ne çölde araplar, ne steplerde türk ve nede medeniyet sokaklarında yalınayak gezinen parsekler vardı. Bütün bunlar belgeli ve ispatlı tarihi olgulardır. Sadece kürd liderler bunu bilmiyor. Kürd tarihini bilmedikleri için de mazlum kürd halkına kaba kölelikten başka hiçbir anlama gelmeyen islam ümmetine tabi olmayı telkin ediyorlar veya sahte enternasyonalizmin sahte ve yalan halkların kardeşliği safsatası kandırmacalarına..

Oysa kürdler tarihi Mezopotanya'da en ilk toplum kurucuları (proto-kavim) oldukları için tarihi süreç içerisinde tüm Mezopotamya'ya yayılmaları gerçekleşmiştir. Ferdinand Hennerbichler'in dediği gibi: “kürdler izlenebilir en erken başlangıçtan beri Yakın Doğu ve Avrasya’nın Cilalı Taş Devri, Kuzey Bereketli Hilal topraklarının yerli halkı olduğunu açıkça görülmektedir.” Bu münasebetle kürdlerden türeme kavimler olduğu gibi, birçok kavim de kürdlerin içinde yaşamıştır. Kürdler gutiler, gutiler, mitaniler gibi kendi öz krallık ve imparatorluklarını kurdukları gibi, sümer'lerde ve huriler'de olduğu gibi birçok kavimin krallık ve imparatorluklarının içinde kürdler de olmuştur. Huriler de içinde kürdlerin bulunduğu bu kavimlerden biridir. Bu şu anlama gelmiyor, herne kadar huriler semitik ırkından gelme idiylerse de ve herne kadar başka kavimlerin tanrılarına ve dinlerine biat ediyordularsa da bu onların kürdlerin ataları olmadığı sonucunu getirmez. Hurilerin içinde sümerler'de olduğu gibi kürdler de vardı ve bu huri-kürdler elbette ki kürdlerin ataları sayılır.

Son çağlarda birbirinden bağımsız ilmi ve arkeolojik kanıtlar kürdlerin Ortadoğu'nun ve hatta tüm beşeriyetin En İlk Kavmi olduğu gerçeği yönüne doğru işaret etmekteyken, kürd dilbilimcileri ve tarihçileri hala kış uykusundalar:

-- Bugün elimizde bulunan değişik menşeli ve biribirinden bağımsız alanlarda yapılmış ilmi araştırma ve inceleme verileri, hep birlikte tek bir yeri işaret ederek; tarihi Kürdistan coğrafyasının, uygarlığın anavatanı olduğunu bize göstermektedirler.

Kürd Halkının Tarihi Kayıtlarda Kanıtlanarak Tespit Edilen Tarihi'nin Kısa Özeti

Kürd dili, huri gruplar arasında gelişmeye devam etti. Gutiler, kassitler, mitanniler, nairiler, subariler, urartular ve Doğu Kürdistan'da Medya İmparatorluğu'nun (kürd) dili, sözlü ve yazılı olarak, ezdai/ezdani ve son dönemlerde de zerdüşti felsefesiyle birlikte gelişmiştir.

Tarihçiler ve kürdlerin geniş bir kesimi guti/goti/kurti halkını kürd halkının eski köklerinden biri olarak kabul ederler. Kürd adı guti/goti'den türemiştir. Bazıları guti adının onlara sümerler tarafından verildiğine inanıyorlar: kur-ti/guti/goti.

Kürd tarihçi Mihemed Emin Zeki Beg (1880-1948) tarafından kaleme alınan “Tarihin Özeti” “Kürdler ve Kürdistan” kitabına göre, bu grup: “lulu, guti/goti/kurti, haldi, cudi, kasai/kasid/kasit, subari, mitani, hori, nayiri” halkları ile oluşturuldu ve Mihemed Emin Zeki Beg buna Zagros Dağları halkları diyor... Kürdler hem Zagros Dağları'ndan ve hemde Mezopotamya'dan var oldular. Kürdler 5 bin yıldan fazla bir tarihi süreden beri Mezopotamya'da medeniyetin oluşmasında ve Mezoptamya siyasi tarihinde önemli tarihi roller üstlenen en temel, tarihi büyük halklardan biridir.

"Kürdler, dağların arasında büyüdüler, güçlendiler." Ovalara da hakim olmaya başladılar. Guti ve lulubileri iki kürd aşireti olarak bahs eden Naram-Sin bu iki kürd boyuna saldırıp binlerce insanı öldürmüştür.

Akkad kralı Naram Sin'in ölümünden sonra gutiler akkadlıları tarihten sildiler.

_____
Gutiler MÖ 2150'de Akad hanedanı'nın sona ermesiyle Babil'e girdiler. Mezopotamya krallıkları 76 yıl sürdü, ancak Babil'de kaldılar..

 

 

 

 

 

Sumer, Akad, Babil, Asur, Yunan, Roma, Ermeni, Fars, Arab ve Osmanlı Kaynaklarında Kürdler

 

''Kürdlerin dil, tarih ve kültürlü yeterince araştırılmadığı gibi kürdlere rakip milletler tarafından çarpıtıldı. Kürdler kendi topraklarında birçok ayrımcılığa tabi tutuluyor. Ulusal haklarından ötürü mücadele ediyorlar.''

Tarihçi O.L. Vilchevsky (1902-1964)


Son yüzyılın bilimsel tarih çalışmaları ve arkeolojik buluıntular, kürd tarihinin çok yönlü¨ve muazzam büyüklükte olduğunu bize gösterdi. Kürdler en az MÖ 3000 tarihinden ta 0 (sıfır) tarihine kadar üretici ve medeniyet kurucusu Guti ve diğer kürd krallık ve imparatorlukları Mitanî, Kasît, Subartû, Uratu, Med krallık ve imparatorlukları olarak bütün Mezopotamya'ya hükmetmişlerdir. Bu tarihi süreç içinde kürdlerin bu atalarına karşı asurlular gibi üretmeyen, başka medeniyetleri işgal ederek onların medeniyetini kullanan, bedevi, toplayıcı, avcı, istilacı ve köleci birtakım işgalci güçler sürekli saldırmıştır. Milattan Önceki 3000 yıllık sürede kürd krallık ve imparatorluklarının yegane uğraşı, Ortadoğu'da barbarlıkta tavan yapan bu istilacılara karşı yoğun ve büyük bir karşı koyuş mücadelesi olmuştur.

Kürdler için siyasi, kültürel ve milli bakımdan tam bir baş aşağı düşmek demek olan islâm dönemi'nden önceki Şanlı Kürd Tarihi'nin aydınlanmasında başvurulabilecek temel kaynaklar Sumer, Akad, Roma ve Yunan kaynaklarıdır. Bu kaynakların yazarları, yaşananlara şahitlik ettiğinden, kaynakların güvenirliliği yüksektir.

Heredot (M.Ö. 484-425), “Tarih” kitabında, Ahameniş kralı I. Dara’nın (M.Ö. 521-486) ordusunda bulunan gayri nizami Kardakis/Kardoki kuvvetlerinden söz etmektedir. Ayrıca Ahamenişlere boyun eğmiş olan ve kuzeyinde Büyük Zap, güneyinde Küçük Zap, batısında Dicle Nehri bulunan Erba İlu/Erbil merkezli Hadiyab/Adiabana yönetiminden de bahsetmektedir.

Ksenefon (M.Ö. 430-399), M.Ö. 400’de yazmış olduğu “Onbinlerin Dönüşü” isimli eserinde, Aras’ın güneyinde, Wan’ın batısında kalan Kardukh (Καρδούx) ülkesinden ve halkı hakkında bilgi vermektedir. Ksenophon, Kardukh’ların dağda oturan savaşçı ve pers krallarına bağlı yaşamayan özgür bir millet olduğu bahs etmektedir. Onun aktarımına göre pers kralı daha önce 120.000 kişilik bir orduyu Kardukh’ların üzerine göndermiş ama bunlardan hiçbiri sağ olarak geri dönememiştir. Eserde, Ksenephon’un da içinde bulunduğu 10.000 bin kişilik Yunan ordusunun Kardukh halkıyla yaptıkları savaşa da değinilmektedir. Yunan dil uzmanlarından Ali Karduxos’a göre, Ksenefon, Kürtler için kullanmış olduğu ‘Kard-ukh’ biçimini ermenilerden duyup kullanmıştır. Ksenefon’un Kürtler için kullandığı ‘Kard:Kürt’ kelimesinde yunanlılar ‘û’ sesini söyleyemedikleri için ‘a’ harfiyle yazmış olup ‘-lar’ çoğul eki için de ermenice çoğul eki olan ‘ukh’ kullanmışlardır.

Yunanlı tarihçi Polybius (M.Ö.203-M.Ö.120), “The Histories/Tarihler” adlı eserinde, Selefkosların isyancı Medya satrapı Melon’un ordusunda ‘Cyrtii/Kirti, Kurti’ler olarak adlandırılan sapancılardan söz eder. Seleucia ve Babil’i alarak Kızıl Deniz’e dek tüm topraklara hakim olan Melon, ardından Susa üzerine yürüse de burada başarılı olamaz. Sonunda Medya’nın güneyindeki Suriye kralı Büyük Antiochus III tarafından M.Ö. 217’de yenilgiye uğratılır. Melon’un bu isyanında özellikle sapancı kuvvetlerini oluşturan ‘Cyrtii/Kirtiler’e güvendiği kaydedilmektedir. Polybius, Antiochus’un ordusunda ‘Cardasec (Cardac’lar, Kardac’lar)’ın bulunduğunu söylemektedir.

Yunanlı tarihçi Diodorus Siculus (M.Ö. 90-M.Ö. 30) M.Ö. 66 yılında yazdığı 40 ciltlik dünya tarihi “Bibliotheca Historia (Tarih Kütüphanesi)”nde Pers Kralı Darius’un hükmettiği ülkeler arasında Kürt krallıkları ‘Gordyene’ ve ‘Sophene’yi de saymıştır.

Romanlı tarihçi Tito Livio/Titus Livius’un (M.Ö. 59-M.S. 17) günümüze sadece 35 cildi ulaşabilen 142 ciltlik “Ab Urbe Condita, History of Roma/Roma Tarihi”nde Selefkos İmparatoru Büyük Antiochus’un M.Ö. 190 yılında Romalılar ve Bergamalılara karşı Yunanistan’ı ele geçirmek uğruna yaptığı Magnesia muharebesinde yenildiğini ve Antiochus’un 70.000 kişilik ordusunda ‘Cyrtii/Kürd’ okçularının olduğunu yazmaktadır.

Strabon (M.Ö. 65-M.S.25), 17 ciltlik “Geographika/Coğrafya”sında Babil ve Asurlarla birlikte, bugün Muş-Diyarbekir arasında bulunan Sarisa, Satalka ve Pinaka şehirlerinin bulunduğu ‘Gordion’dan ve bahsetmiştir. Strabon, ayrıca Gordionların ermeni, Tarsus ve Sosini/Sason? mıntıkalarında da yaşadıklarını belirtmiştir:“Dicle Nehrinin bulunduğu yerler Kürdlere aittir. Gordyaei (Gordyaea) bölgesi, antiklerin ‘Kardukhi’ dediği yerle aynı yöredir.”. Diodorus Siculus’un (m.ö. 90-m.ö. 30) Kürd krallıkları ‘Gordyene’ ve ‘Sophene’yi; Strabon da ‘Sophene’ ve ‘Corduene’ olarak vermektedir.

Strabon’un bahsettiği Adiabene Krallığı’ndan, M.S. 1. yüzyılda tarihçi Pliny (M.S. 23-35), 37 kitaptan oluşan “Naturalis History”de, Ediabene’den “Eskiden Carduchi (Kardukhi) halkı olarak bilinen şimdi ise Cordueni, Adiabene’yle birleşir ve önlerinde Dicle Nehri akar (Kitap: VI, 17/14 s.)” diye bahsetmektedir. Dicle Nehri’nin Ermenistan’dan başlayıp ‘Kürdistan Dağları’ndan, yine bir Kürd bölgesi olan Adiabene’den, Apameadan ve Mesene kasabasından geçtiğini yazmıştır (Kitap VI, 31s.). Kürdistan’a ‘Gordyæi (Gord Yurdu)’ diyen Pliny, ‘Tigris (Dicle)’ adlı bölümde Dicle nehrinin Med dilinde ‘ok’ anlamına geldiği ve nehrin adının okun hızından aldığını, Dicle nehrinin Gordyaei dağlarından geçtiğini yazmıştır. Kafkas kapılarının ardında ‘Gordyaean/Kürdistan’ Dağları’nda Valli ve Suarni diye barbar ve gaddar kabilelerin halen bulunduğunu da söylemektedir.

Pluturch (M.S. 46-120) ise, “Bioi Paralleloi/Paralel Yaşamlar” kitabında, ermeni kralı Büyük Tigran ile Bantis kralı VI. Misradat’ın (M.S. 63-120) birlikte; Kazvin Denizi’nin güneyinde ve ferisilerin denetiminde bulunan Medya’nın ve Fırat Nehri’nin doğusuna döşen Zarbienus’un krallığındaki Gordionların ülkesinin ele geçirme serüveninden bahsetmiştir. Plutarch, Ermenistan kralı Tigranesin’in Kürd Kralı Zarbienusu, karısını ve çocuklarını, destek istediği Romanlılar Ermenistan’a girmeden önce suikast düzenleterek öldürdüğünü ve Romalıların Zarbienus adına cenaze töreni düzenlediğini anlatmıştır. Plutarch, M.S. 115 yılında Korduene kralının adının Manisarus olduğunu yazmaktadır.

Claudius Ptolemaeus (M.S 90-M.S. 168), Diyarbekir’ın “Bagraoandene/Bekiranlılar”, Antep’in “Belcanea/Belikanlılar”, Hakkari'nin “Tigranoandene/Tiriganlılar”, El-Aziz’in “Sophene/Süphanlılar”, Dersim’in “Derzene”, Botanlılar’ın “Bokhtanoi” aşiretlerinden söz eder. Ptolemy, ‘Carduchiler/Kürdleri’i, Geliler’in aşağısında Margasiler’le Cadusiler’in topraklarına yakın bölgesinde gösterir ve daha ilerde ise ‘Gordyene/Kürdistan’ ve ‘Gordyaei Dağları’ndan söz eder. Ptolemy; Polybius (M.Ö.203-M.Ö.120) ile Livio/Titus Livius’un (m.ö. 59-m.s. 17) daha önce yazmış oldukları hadiseye benzer olarak; Suriye üzerinde hakimiyet için Mısır kralı Ptolemy III ile M.Ö. 217 yılında yaptığı savaşta bir süre önce isyancı Medya satrapı Melon’u yenilgiye uğratan Selefkos kralı Antiochus III’ün ordusunda ‘Cardaces (Cardac’la, Karda’lar)’ da vardı.

Dio Cassius (M.S. 155-240), Roma tarihi üzerine yazdığı ve sadece günümüze 19 cildi kalan 80 kitaplık “Histoire Romaine/Roma Tarihi”nin 68. kitabındaki 26. paragrafında ‘Gordyen/Gord Yurdu (Kürdistan)’e yer vermiştir.

Ammianus Marcellinus’un (M.S. 330-391?), 359 yılında Amid/Diyarbekir’e olan pers saldırısından söz etmekte ve buraları ‘Korduen/Kord Yurdu/Kürdistan’ olarak adlandırmaktadır

Eutropius, “Breviarium historiea Romanae” adlı 10 ciltlik tarih kitabında, Roma İmparatoru Trajanus’un döneminde hakimiyetin sağlandığı ülkelerden biri olarak ‘Cordueni/Kürdistan’a da yer verilmektedir.

Tarihçiler Kürdleri ifade etmek için ‘Kard, Kord, Gord, Kirti, Kurti’, Kürdistan’ı ifade etmek için de ‘Corduene, Corduaie, Cordyeae, K/Cardu-chi, Cordueni’ kullanılmıştır.

Yüzyıl - Şahsiyet - Söz Etme Biçimleri:
__________________________
M.Ö. 5. yy. Heredod Pacty (Bohti, Boran)
M.Ö. 4. yy. Ksenefon Kardukhi (Kürd-ler)
M.Ö. 1. yy. Sallust, Diadorus Cordueni, Cordyene
M.S. 1. yy. Livy, Strabon Cyrti, Gord
M.S. 2. yy. Plutach, Pliny Gordyeni, Cordueni
M.S. 2. yy. Ptolemy, Dio Cassius Gordyene, Korduene
M.S. 4. yy. Sextus Ruf, Eutropius Kardueni, Cardueni
M.S. 5. yy. A. Marcelinus, J. Honor, Zasimus Cardueni, Corduene, Cordyena, Kardueni

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tabloyek sedsala 13an kuştina Sultanê kurd - Tren Şah - ji aliyê Malik Peppers ve hatiye çêkirin

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

James C. Scott/ Against The Grain
A deep history of the

 

 


Xelkên Kevnare yên Rohilatê
Ancient Oriental Peoples

(Eski Doğu Kavimleri)

 

 

 

 

Kürtlerin tarihine bakınız, mübalağasız 4 bin yıllık bir direniş ve devlet geleneğimiz var. Hatti olarak direnmekle Hattuşaş'ı ortaya çıkarmış, Mitanni olarak direnmemiz Waşuganni'yi. Zagroslardan Luvi olarak inmiş Babil'i ele geçirmişiz çevre halklar Kassit demiş, biz kendimize Lulubi demişiz. Bu saydıklarımın her biri imparatorluktur. Her biri yüzlerce yıl yaşamıştır. Sonrasında Skyt olarak Susa'da tekrar imparatorluk olmuş, içerden darbe ile dağıtılmış ve Med olarak tekrar imparatorluğa dönmüşüz. Son imparatorluk Part'tır, 450 yıla yakın imparatorluk olarak yaşamıştır. Buraya kadar saydıklarım Kürt hikayesinin Ur hanedanlığıyla başlayarak kayıtlara geçmiş tarihsel seyridir. Bunların dışında kürt devletleri var, başkentleri, yöneticileri biliniyor.


Tarihte her milletin ve her devletin yenilgileri vardır ve olmuştur. Kürtlerin tılsımı Lulubi isminde saklı, "ışığın çocukları-ışığa hükmedenler" şeklinde çevirmek mümkün. Hattuşa da öyle. Hetaw, zazakideki Tij'in karşılığı, güneş (ışığı-aydınlığı) anlamında. Yazım farklılığı bizlerin bu bilgileri farklı milletlere ait kayıtlardan aktarmış olmamızda. Taş ve tabletlere sinmiş transkripsiyon tozuna üflediğimizde bu isimlendirmelerin kürt aslı ve karakteri beraklaşıyor, anlamını buluyor.


Bu tarihi değinmeden de anlaşılacağı gibi kürtlerin her zaman ışığı ve yol göstereni vardır ve olmuştur. Kürtlerin her zorlu dönmeden sonra tekrar felaha taşınmasının sırrı da ışığa verdikleri önemde karşılığını bulur. Bugünkü felaketimiz bu noktada düğümleniyor. Kürtlerin tarihinde ilk defa millete öncülük edecek aydın, ruhban ve yönetici sınıflar ezici ekseriyetle işgalcilerin dini-ideolojik safsatalarıyla donanmış olarak fiilde işgalcinin bileşeni hatta askeri durumunda.

(....)

Kenan Fani Doğan

_____
NOT: Binlerce yıllık devlet olma geleneği olan kürdlerle mukayese edildiğinde türklerin ilk devleti (Karahanlılar) 10. yüzyılın sonlarında kurulmuştur. İigalci islamo-faşist türk devleti'nin bu konuda 'tarihte 16 türk devleti' iddiaları asılsızdır. Birçok kürd devletini de türk devleti olarak göstermektedir.

 

 

 

Dîroka Kurdistanê, dîroka şaristaniya avaker û talankeran e-

(The history of the Kurds and Kurdistan is about the attacks of the non-producing, the collecting, hunting and plundering clans of peoples against the producing,
civilization-building people in the geography of the Golden Fertile Crescentthe historical Kurdistan).

 

Dîroka kurd û Kurdistanê li ser hêrîşên qebîleyên ne hilberîner, berhevker, nêçîrvan û talanker
ên li dijî gelên hilberîner, şaristanîdamezrêner ên li erdnîgariya Heyva Berdar a Zêrîn a li Kurdistana dîrokî ye.

ORTADOĞU & KUZEY AFRİKA'DA ESEN BARBAR KASIRGASI KÜRDLERİ, Kuzey Afrika'da Mısır'ın gerçek sahipleri olan KIPTİLERİ ve Ortadoğu ve Kuzey Afrika medeniyetinin kurucuları olan AMAZİĞLERİ mahvetti. Üretenler, medeniyet yaratanlar, üretmeyen, toplayıcı avcı talancı kavimlere yenik düştü.

Ortadoğu'da Üretmiş olan kavimlerin (medenilerin) ve Üretmemiş (barbar) olan kavimlerin bir listesini çıkardığımızda bütün insanlık tarihinin özeti gözlerimizin önünde duracaktır o zaman. İnsanlık tarihi üreten medeniyet kurucuları ile üretmeyen köleci barbar kavimlerin arasındaki mücadele tarihidir.
_____
NOT: Bu resimi 'kale zapteden fetihçi' tarihleriyle övünen türkler yapmıştır. Bu resmi yaparak kendi millet ve toplum tarihlerinin, kendi kültürlerinin tarihin bir özetini çıkararak, tarihte ne olup-olmadıklarını tüm açıklığıyla ortaya sermişlerdir: üretmemiş talancı ve yağmacılar yani.. Resimdeki yazı ve yorumlar sonradan eklenmiştir.

 

 

 

 

Hovên barbar hêrişê ser kurdên berhildêr (berhemdar) dikin.
(Üretmeyen barbarlar üretici (berhildêr) kürdlere saldırırken)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

İNSANLIK TARİHİ: ÜRETENLERLE ÜRETMEYENLER ARASINDAKİ MÜCADELENİN HİKAYESİDİR
--- İNSANLIĞIN GELİŞME VE İLERLEME TARİHİ DOĞA VE İKLİM ŞARTLARINA KARŞI YAŞAMI İDAME ETTİREBİLME MÜCADELESİYLE DOĞRU ORANTILIDIR

Günümüzde tarih artık enine, boyuna vede derinliğine oldukça iyi biliniyor. Arkeoloji bilimi çalışmaları vasıtasıya 19. yüzyıldan bu yana bilinçli ve dikkatli bir tarih okuma ve tarih öğrenme süreci başlamıştır. Genetik bilimi (DNA) incelemeleri yoluyla da 20. yüzyıldan bu yana mevcut arkeolojik buluntuların tarihi kökenlerini tespit etmek ve tanıma yoluyla insanlık tarihinin gelişimi ve ilerlemesi konusunda tam ve güvenilir ve hatta kesin bir aydınlanma ve fikir sahibi olduk. Hem arkeoloji bilimi ve hemde geneteik bilimi yoluyla elde edilen insanlık tarihinin gelişim süreci ile ilgilgili bilgi ve tecrübeler, artık gözle görülebilecek ve elle tutulabilecek derecede çok somut ve çok net bir hale gelmiştir.
Bu yeni bilgiler ışığında insanlık tarihinin gelişim ve ilerlemesine baktığımızda, son derece etkileyici iki temel etkenle karşılaşmaktayız:
1- Yerkürenin üretime müsait olan ortakuşak mevkiinde oturan üreticilerle,
2- yerkürenin üretime müsait olmayan mevkilerinde oturan avcı, toplayıcı ve yağmacıların (barbarların) arasındaki kıyasıya bir ölüm-kalım mücadelesi.
İnsanlığın pre-historik, neolitik ve antik çağlarından ta bu yakın tarihimize ve günümüze kadar olan süreçte, işte hep bu iki temel etkenin karşıtlığı ve üreticilerin yağmacılardan korunma ve medeniyeti ilerletmeye devam etme mücadelesi sözkonusudur ve bu mücadele hala günüğmüzde de devam etmektedir.
Şimdi sözü fazla uzatmadan, pre-historik, neolitik, antik çağda, yakın çağda ve günümüzde kim üretici idi, kim yağmacı barbar idi, bunu anlamak arkeoloji ve gen bilimi sayesinde artık bu o kadar zor bir iş değildir.
İnsanlığın gelişme ve ilerleme tarihi; doğa ve iklim şartlarına karşı yaşamı idame ettirebilme mücadelesiyle doğru orantılıdır. Bir kısım kavimler doğa ve iklim şartlarına karşı üreterek hem korunmaya çalışmışlardır ve hemde ilk defa bir medeniyet kurmuşlardır. Ama medeniyetin kurulmasını sağlamaya çalışırken, bir diğer kısım kavimler de bu üretenlere saldırarak, medeniyetin gelişim ve ilerlemesini sekteye uğratıp, frenleyip dondurmuşlardır.
Eğer bir grafik düzenler ve bu grafikte tarihi sırasıyla kimlerin üretici, medeni, kimlerin de üretmeyen yağmacı olduğunu görseniz çok şaşırmayın.
Şimdiye kadar yazılmış tarih tamamıyla yanlış olmasa da, çok büyük yanlışlıklar ve yanılsamalar içeren bir tarih yazımıdır ve yeniden yazılmalı, revide edilmelidir.
_________


"Bedawi (arab) Robbers"
Arab çapulcular

 

ÜRETİCİ, MEDENİYET KURUCU KAVİMLERİN LİSTESİ
1- Kürdler
2- Hindistanlılar
3- Çinliler
4- Yahudiler
5- Orta Amerika yerlileri
6- Qıptiler (Mısır)


ÜRETMEYEN, YAĞMALAYAN BARBAR KAVİMLERİN LİSTESİ
1- Avcı, toplayıcı, yağmacı türkler
2- Toplayıcı, yağmacı tüccar araplar
3- Toplayıcı, dilenci farslar (*)
4- Avcı, toplayıcı, yağmacı ve köleci asurlular
*): Farslar Med İmparatorluğunda ALT KAST idi. Çünkü Hinidtan'dan Batı'ya göçmüş bir halk idi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SPIEGHEL DER WERELT 1577

Written in the book - The Mirror of the World - published in 1577 and written by Peeter Heyns and died in 1598.

/ ..... Kurds call different names like Carduchi - Cordueni - Cardiei - Cordeyi - Gordi - Gordiaean - Cordei - Curdi ...... /
Comment: The Kurdish people's many names show the honor and status of the Kurds.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

KÜRD TARİHİNİN AYDINLATILMASI İÇİN ÖNEMLİ SORULAR - 1:

 


KÜRDLERE NEDEN KOLAY 2 BÜYÜK KOMPLO VE DARBE YAPILABİLDİ?
1. büyük komplo darbe küdlere Med Saray Darbesi'yle Medya'da alt kasta mensup olan Hindistan'dan Medya'ya göç etmiş PARSEKLER (dilenciler, bugünkü acemler) denilen bir zümre tarafından MÖ 4. yüzyılda yapıldı.
2. büyük komplo darbe küdlere Orta-Asya'dan gelen, işgalci türk denilen, göçek avcı, toplayıcı ve yağmacı barbar bir kavmin torunlarının devşirme artıkları tarafından 1923'te Lozan'da yapıldı.
Kürd aydınları bu sorunun cevabını verebilmelidir.

 

Soran Hamarash/ The Lost & Untold History of The Kurds

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kurds 23rd Century BC: Kurtî-Karda

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

The Kurds are the original inhabitants of this modern Kurdish geography, they are the descendants of the Gutis and Lulus"

Sumerologist Ephraim Avigdor Spizer (1902-1965)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

KURDISCHEN FÜRSTENGESCHLECHTER
von
PROF. HEINRICH ALFRED BARB.

1856

Bu Kitap 33 kürd devleti, imparatorluğu
ve beyliklerini anlatıyor
..

Click Here to Read

Kürdlerin bilinen ilk İMPARATORLUĞU (*) MÖ 2500 yıllarında kurulmuş olan GUTİ İMPARATORLUĞU'dur. Gutiler 'kurtiler'den (kürdlerden) başka halkları da yönetmekteydiler. Örneğin Guti kralı Gudea'dan başlamak üzere 100 yıl Sümer ülkesi'ne hükmettiler.
Bu kitap 33 kürd devlet, prenslik ve imparatorluklarından bahetmektedir.

Göçebe türkler tarihte 16 devlet kurduklarını böbürlenerek söylüyorlar ama yalandır. Göçek türklerin kurduğu ilk devlet MS 10. yüzyılın sonlarında işgal edilmiş Kürdistan ve Anatolya toprakları üzerinde kurulmuş olan Karahanlılar devleti'dir. Tarihte hiç üretmemiş, toplayıcı, avcı ve talancı olarak geçinmiş göçebe türkler Hun ve Moğol imparatorluğunun birer 'türk imparatorluğu' olduğu yalanını da becermişler.

Göçek türkler 16 devlet kurmuşlarsa, kürdler 33 devlet kurmuştur. Ama ne yazık ki kürdlerin hain islamist liderleri, islam ideolojisiyle son derece koyu bir şekilde müslümanlaştırıldıktan (araplaştırıldıktan) sonra, kürd ulusunu yayılmacı hegemonist islam ümmeti devletlerine köle etmekte ve Kürdistan'ı bu işgalci güçlere işgal ettirmekte hiçbir beis görmediler. Bu beyinleri islam ideolojisyle hipnotize olmuş, hiçbir özgün fikri ve zikri olmayan islamcı kürd liderlerin yüzünden, şanlı bir tarihi olan yiğit ve mert kürdler, fetihçi, köleci, yayılmacı, yağmacı ırkçı-asimilasyoncu islam devletlerinin sömürgesi durumuna DÜŞÜRÜLDÜLER.
______

*): Kuraklık ve kıtlık yüzünden Orta Asya'dan Kürdistan'a ve Anatolya'ya göçen göçek türkler ise mangalda kül bırakmamacasına 'tarihte 16 türk devleti kurduklarından bahsetmektedirler. Oysa o da yalan. Çünkü bu devletlerin çoğu başkalarına aittir ama türklerinmiş gibi gösteriyorlar. Örneğin hiç utanmadan bütün dünyanın kürd olduğunu yazdığı ve hatta kendisinin kendi kalemiyle hatırasında kürd olduğunu belirdtiği ve bir kürd aşireti mensunu olan Kudüs'ün fatihi Muhtreşem Kürd Salahaddin'i ve onun kurduğu Eyubi imparatorluğunu da türk olarak göstermektedirler.

 

 

 

 

 

 

A Geography book of the world - Published in 1670 in London.
''Kurds come from ancient peoples living in a land between two rivers''.

 

 

TARİHTE KÜRD DEVLETLERİ

Guti
Huri
Mitani
Med Imparatorlugu
Part Imparatorlugu
Urartu
Adiebene
Sasani Imparatorlugu
Sadakiler (770-828
Şeddadiler (951-1174, Ermenistan ve Arran)
Artuklular
Revvadiler (955-1116, Azerbaycan)
Hasanveyhiler (959-1095, İran)
Annaziler (991-1117, İran ve Mezopotamya)
Mervaniler (990-1100, Diyarbekir)
Hezo Emirliği (1058-1598)
Şabankara (1155–1425)
Hezâresbîler (1155–1424)
Eyyubiler (1171-1250, Mısır, Suriye, Irak ve Kudüs)
Ardelan Prensliği (1169 - 1867 )
Zekeri Hanedanlığı (1161-1360)
Hakkâri Emirliği (1133-1849)
Küçük Luristan Atabeyliği(1155-1597)
Bitlis Prensliği (1182 - 1847)
Dunbuli Prensliği (1210-1799)
Suveydi Emirliği (1231-1864)
Hasankeyf Emirliği (1249-1524)
Şirvan Emirliği (1264–1840)
Kilis Prensliği (1264-1611)
Botan Emirliği (1330 - 1855,)
Zirkan Prensliği (1335-1835)
Palu Beyliği (13.Yy-1845)
Badinan Beyliği (1376-1843)
Soran Emirliği (1399-1835)
Mukri Emirliği (1400-1802)
Mahmudi Beyliği (1409-1839)
Pazuki Emirliği (1499-1587)
Süleyman Prensliği (1515–1838)
Hizan Beyliği (1520-1845)
Siyah Mansur Beyliği (1543-1596)
Pinyaşi Prensliği (1548-1823)
Atak Beyliği (16.Yy-19Yy)
Bradost Beyliği (1609-19.yy)
Müks Beyliği (1600-1847)
Baban Prensliği (1649-1851)
Tebriz Hanlığı (1747-1802)
Hoy Hanlığı (1747-1813)
Serab Hanlığı (1747-1797)
Zend Hanedanı 1750-1794)
Erzen Beyliği(16-17. yüzyıl

 

 

Mîretiya (Kraliyeta) GUTÎ

Mîretiya (Kraliyeta) KASÎTÎ

Kurdên SOMERÎ

Împaratoriya HATÎ

Împaratoriya MÎTANÎ

Mîretiya (Kraliyeta) EŞKANÎ

Mîretiya (Kraliyeta) ÛRARTÛ

Împaratoriya MEDÎ

Mîretiya (Kraliyeta) GORDIYONÎ - CORDUENE

Mîretiya (Kraliyeta) SOPHIENNE

Mîretiya (Kraliyeta) SUBARTU

Mîretiya (Kraliyeta) ÎLAMÎ - (Elamî)

Împaratoriya PARTÎ - PARTIA

Împaratoriya SASANÎ

Kurdên HURÎ

Kurdên LÛLÛBÎ

Kurdên LÛVÎ

Mîretiya (Kraliyeta) KOMOHÎ - KOMAGENE

Mîretiya (Kraliyeta) ADÎABENE

Mîretiya (Kraliyeta) ŞADÎ - ŞEDADÎ

Mîretiya (Kraliyeta) MERWANÎ

Mîretiya (Kraliyeta) HESENWEHÎY

Mîretiya (Kraliyeta) KAKAWAHÎY

Împaratoriya EYÛBÎ

Mîretiya (Kraliyeta) DULAFÎ

Mîretiya (Kraliyeta) ZEND

Kurdên ZAGROSÊ - FENÎSÎ

 

 

 

KURDISTANs POLITISKA HISTORIA -I-
I KORTHET

 

DÎROKA KEVNARE (Pre-Hîstorîkî) a KURD

 

DÎROKA KURD

 

 

 


Foundation For Kurdish Library & Museum