QEDRÎCAN
(Ebdilqadir Ezîz Can)
1911  |   09.08.1972

Home  |  Destpêk  |  Ana Sayfa

 




Qedrî Can

 

Dêrika Çayê Mazî

Dêrika Çayê Mazî
Welatê bav û kal e
Lê sed hawar û gazî
Jê dûr ketim çand sal e

Ez li wê hatim dinê
Wê dergûşê, hejandim
Heywax hey mala minê
Dijminan, jê revandim

Perçake ji buhiştê
Pirseka Zêrîn welat
Î roj dest nagehiştê
Ax û keser ji dil hat

Bax û baxçe bê hejmar
Cî bi cî mêrg û zevî
Li her derê, avên sar
Ji kaniya tê dizî

Kulêbe bûye xopan
Dengê berê jê nayê
Temaşagaha xortan
Ji min jî sêwî mayê

Ji çîçekê rengereng
Sermeşt newala Govî
Çima î roj na kî deng
Mîna tebayê kovî

Xwezî vê carê jî min 
Serê Xabê bidîta
Bila ruhistîn canê min 
Hingê ji xwe r'bimêta

Dilê min jê têr ne bû
Ax! ew Asraka Berxêr
Gelo ew roj heye ko
Dîsa bibînim bi xêr

Guher hêsa ne dibû
Ji keçên hustû-b'morî
Çavê min li wê vebû
Dilê min jê ra gorî

Mancêl û Kanî-Hinar
Gorînê bîrê min in
Î roj bibe pirsiyar
Cuwahê derdê min in

Reha-Resh û lata-sor
Yek sorgul e yek e mor
Bîhn dikim ez dor bi dor
Têr na bim hetanî gor

Du textê Qîzê-Qirêl
Hemberî hev dinêrin
Li ser wan xweş qelîsêl
Gurçik û dil çêdibin

Xwedê kerem bikira
Bibama teyrekî baz
Li wan cîh li wan dera
Bigerim perwaz, perwaz

Dêrika Çayê Mazî
Welatê bav û kalan
Dîtina te dixwazî
Newzad* Ji te ra heyran


1950

Qedrî Can

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Qedrîcan, Memduh Selîm Beg, Hesenê Haco, Elî Şêxmûs

 

 

 

 

 

(Newzad = Qedrî Can, 1970)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Qedrî Can, Barzani

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Qedrî Can, Osman Sebrî-Apo

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Qasemlou (?) & Qedrican

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

by Rebwar K. Tahir

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Reşbeleka Te şandî
Min xwend bi rindî
Devê Te wek bişkok e
Nû vekiriye ji xara
Aqlê Te kehrîbar e
Mû dikşîne ji mara

Cegerxwin


___________________

TÊBÎNÎ/SERINC/JÊRENOT:
Ev nameya Seydayê Nemir Cegerxwin
ya ji bo Qedrîcanê dêrikî ku
li nik bavê nivîskar Aziz Gülmüş ê dêrikî
hatiye parastin.. Bavê Aziz Gulmus
jî dema Seydayê nemir li Rojava feqetî kiriye.

Dest xweş hêja Kek Ezîz
ku Te ev belgenameya mêjûyî
bi me re parvekir

 

 

Qedrî Can 1911-1972

Yek ji pêşengên helbesta kurdî ya nûjen, ku bê teraz hatiye nivîsîn. Di sala 1911yê li Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî bi herêma Mêrdînê ji dayik bûye . Li sala 1972yê çûye ber dilovaniya xwedê. Li bajarê Şamê hatiye binaxkirin li goristana Şêx Xalidê Neqişbendî.
Qedrî Can gelek kovar û rojname xemiland bi helbest û pexşanên xwe yên bedew, wek li kovarên Hawar, Ronahî û Stêr....

 

 

 



Serê Xabê li Dêrika Çiyayê Mazî

D Ê R I K

 

 

 

Qedrîcan, Memduh Selîm, Hesenê Haco, Elî Şêxmûs

 

 

Berhemên Qedrî Can di ”Hawar”ê, ”Ronahî”yê û ”Roja Nu” da -1

Xwendevanên delal, ji îro da destpêkirî emê nivîsên nivîskarê me yê binavûdeng Qedrî Can, ku wî di rûpelên kovarên Hawar û Ronahî, rojnameya Roja Nû, herwiha yên din da çap kirine, wek rêzenivîs raberî we bikin
Îro em berhemên Qedrî Can yên di hejmarên 1 û 2 yên di Hawarê da çapbûyî diweşînin
Amadekara vê beşa rêzenivîsê ya malpera me nivîskara me Nura Şane ye
Amadekar: Nura Şane   Hawar hebe gazî li dû ye Ji bona brayê min Osman Sebrî Şevke tarî

Hawar hebe gazî li dû ye

- Ji bona brayê min Osman Sebrî

Şevke tarî
Çav çavan nabîne
Qeşa erdê wek gîzanan lingên min ên xwas dibire
Bayê reş carnan dikeve guhekî min û di ê din ra derdikeve
Qet nizanim ko li kû me? Heyîna xwe bi lêxistina gopal li erdê dizanim
Ev çend rûj û şev e bi vî awayî diçim, dawî nayê, ji welatê berf û bagerê xelas nabim…

Belê, îşev jî wek her şev tarî ye
Berf û bager ji awakî li min dide; Sar e, dicemidim
Tewş e, livîn di min ne ma, deng ji min dernayê
Tinê sê dengan min kire gazî û hawar!…

Gelo, ev xewn e? Çavên xwe vedikim, bawer nakim
Lê dizanim ev deng, dengê kurê min e
(Bavo! Bavo! )

– Ha kurê min, ez li kû me?

– Bavo! bavê min li mal e, çima çavê xwe venake?

Dîsan bi tirs ko min çavên xwe vekir min dît ez li mala xwe, di nav zarowên xwe, li cihê xwe me
Kurê min (Hîmgiran) li ber serê min rûnişt û got:

– Bavo, gava ko romo welatê me dişewitand tu hê li kir buyî, ji ber vê yekê me xort û canan hevdu girt û dijminên xwe qels kir, me welatê xwe ava kir
Divêt ko bavê me jî bihata; Lê te xuya nekir, ji xwe min xewna te jî dîti bû ko tu di tengasiyê de yî; tu li me ”Hawar!” dikî…

Min şal û şapikê xwe tev şidand û ça û zinaran derbas kir, ez hatim
Min dît ko bavê min ji serma û pûkê qefilîye; dilê te tinê davêt; Hema min bavê xwe girt û pirtûgên xwe lê şidand û me rêya mal girt
Ev çend rûj e em hatine; Dê rabe; Îcar tu me bi jîn ke!

Jîyîn çiqas delal e
Di nêv bav û biran de
Dil heye ko ne nale
Ber birînên riman da

Ev birîna riman e;
Barekî pir giran e;
Kezeb, gurçik ne mane,
Li pepûkên Xwehan da

Hawara me vaya ye,
Xewa bêkêr bela ye,
Qet şik têda ne ma ye,
Di gotinên yaran da

Hawar, Hejmar: 1, Sal: 1932
R ûpel: 5, 6

 

Gundê Nûava

Avên herikî… Bax û bexçe… Di nav van bexçeyan de her texlît darên biber, li ser van daran ji her cisnî çivîk pev diçin û bi her zmanî dixwînin! Ji van çivîkan a ko kezeba min dişewitîne û hindir li min diperitîne; şalûl e. Bejin û xwendina wê ruhniya çavê min û qînata dilê min e

Gundê me di nav van rezan ji panzde malan heqid daniye; wargeê me, mezela civata gundê me ye.

Paşîvan li ser wargeh, navrojan di nav mêrga rezê me de em dicivin. Pirs û galgalên me teva pev xweş in.

Kula welat, çima holê giran û ji bîr nabe? Heta niho me digot: Em bê der û poxan in, ji lewre hergav birînên me diaxivin û ji hesreta erdê û kalan û bavan em dîn dibin, vêca me çi divê? Gund gundê me, bexçe û baxên me. Tekûz e, hertişt, hertiştê me!

Ma qey wisan e? Carekê werin, hindirê min verojin, dilê min jê derînin û bi kêreke tûj çînî çînî bikin, wê gavê ev çînîyên dilê min ewê bêne peyivîn û pê re bêne girîn
Lê dizanim hon xwe nagirin, hêstirê çavên we, ewê çemê Amêdiyê derbas bike
Şûnda honê bizanin ko ez ne tenê dilketiyê xweşikiya şalûlê me
Ez dilketiyê dengê wê me jî ko jiyîna me ya der li der di nav nikilên xwe da tewtew dike û bi vê dawîkilamê dawî tîne

– Xweyî bin li gundê Nûava, gundê we, mizgîn û hawara bajarê we!!! Hawar, Hejmar: 2, Sal: 1932, Rûpel: 6


Ria Taza

 

 

 

 

 

Tirba wî li Goristana Şêx Xalidê Neqşibendî li Taxa Kurdan li Şamê ye.

 

 

 

QEDRÎCAN - Wîkîpedîa

CEGERXWÎN

KURDISH AUTHORS

 

 


Foundation For Kurdish Library & Museum